วัดปากน้ำ เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ ตั้งอยู่ เลขที่ ๓๐๐ ถนนรัชมงคลประสาธน์ แขวงปากคลองภาษีเจริญ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร สังกัดคณะสงฆ์ มหานิกาย มีเนื้อที่ ประมาณ ๒๐ ไร่ ๘๘ ตารางวา ตั้งวัดเมื่อ ประมาณ พ.ศ. ๒๑๕๓ (ในสมัยพระเจ้าทรงธรรม) ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อประมาณ พ.ศ. ๒๑๕๘ โดยมีเขตวิสุงคามสีมา กว้าง ๑๒.๒๐ เมตร ยาว ๒๖ เมตร ได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นพระอารามหลวง ประมาณปี พ.ศ. ๒๑๙๙ (ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช)
อาณาเขต
วัดปากน้ำ ตั้งอยู่ ณ ที่ราบลุ่มบางกอกซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ ดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำเจ้าพระยา ตั้งอยู่ริมคลองหลวงหรือ คลองบางกอกใหญ่ อันเป็นลำแม่น้ำเจ้าพระยาเดิม ก่อนที่จะมีการขุดคลองลัดหน้าวัดอรุณราชวรารามและกลายเป็นลำแม่น้ำเจ้าพระยาในปัจจุบัน เนื่องจากวัดตั้งอยู่บริเวณปากคลองด่านที่แยกไปจากคลองบางหลวงอีกทีหนึ่ง ชื่อของวัดจึงถูกเรียกขานตามตำบลที่ตั้งว่า “วัดปากน้ำ” ซึ่งชื่อนี้ มีปรากฏเรียกใช้ในจดหมายเหตุโบราณหลายฉบับ แต่ได้พบชื่อของวัดที่แปลกออกไปในแผนที่กรุงเทพฯ พ.ศ.๒๔๕๓ และ พ.ศ. ๒๔๗๔ ว่า “วัดสมุทธาราม” แต่ไม่เป็นที่นิยมเรียกขานกันอย่างนั้น คงเรียกว่าวัดปากน้ำ มาโดยตลอด
